- Tên tiếng Việt: Ngải cứu, Cây thuốc cứu, Ngải diệp, Quả sú (Hmông ), Nhả ngải (Tày), Ngỏi (Dao)
- Tên khoa học: Artemisia vulgaris L.
- Họ: Asteraceae (Cúc)
1. PHÂN BỐ:
Ngải cứu mọc hoang nhiều nơi ở nước ta, còn thấy mọc ở nhiều nước khác ở Châu Á, cả Châu Âu nữa. Ở nước ta một số gia đình trồng ngải cứu có tính chất quy mô nhỏ quanh nhà, chưa thấy trồng đại trà.
2. ĐẶC ĐIỂM:
Cây ngải cứu có tên là Latin là Artemisia absinthium là một loại cây cỏ có giá trị cao, có mùi hương đặc biệt, được sử dụng như một loại thảo dược có lợi cho sức khỏe. Mặc dù cây ngải cứu có nguồn gốc từ Châu Âu nhưng vì đặc tính rất dễ phát triển trên nhiều vùng khí hậu khác nhau, đến nay cây ngải cứu có thể được tìm thấy ở nhiều nơi trên thế giới từ Châu Á, Châu Phi và cả châu Mỹ.
Ngải cứu có thân màu trắng bạc hoặc xanh bạc, lá có màu vàng-xanh và hoa có dạng búp có màu sáng hoặc vàng nhạt. Tất cả những phần của cây đều được sử dụng làm thuốc trong y học cổ truyền trong hàng trăm năm nay.
Toàn cây ngải cứu chứa tinh dầu với hàm lượng 0,2-0,34%. Thành phần chủ yếu tinh dầu là các monoterpen và sesquiterpen. Gồm 1,8 cineol, camphor, terpinen 4 ol, pinen.
3. CÔNG DỤNG:
- Phòng ung thư: Ngải cứu có thể chống lại một số dòng tế bào ung thư đã được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu ở động vật. Tuy nhiên, các thử nghiệm lâm sàng vẫn còn thiếu để hỗ trợ sử dụng ngải cứu trong điều trị ung thư hoặc dự phòng.
- Điều hòa kinh nguyệt: Bạn có thể hãm trà ngải cứu để uống 1 tuần trước kỳ kinh để bớt đau bụng hay uống trong suốt kỳ kinh để điều hòa kinh nguyệt.
- Sơ cứu vết thương: Bạn hãy giã lá ngải và trộn với muối để cầm máu và giảm đau khi bị thương.
- Trị mụn và dưỡng da: Đắp mặt bằng ngải cứu tươi giã nát có thể giúp trị mụn và làm hồng da.
- Chữa suy nhược cơ thể: Món gà hầm ngải cứu có thể bổ sung dưỡng chất cho những ai bị suy nhược cơ thể.
- Giảm mỡ bụng: Bạn có thể rang ngải cứu với muối rồi bỏ vào túi để chườm bụng. Cách này có thể giúp bạn giảm mỡ bụng, giữ ấm, ngăn ngừa táo bón và chữa đau lưng.
4. CÁC BÀI THUỐC TỪ NGẢI CỨU:
Bài thuốc trị rong huyết và rong kinh do huyết hư
- Chuẩn bị: Ngải cứu 12g, bạch thược 5g, xuyên khung 3g, đương quy và sinh địa mỗi thứ 10g.
- Thực hiện: Đem sắc với 800ml đến khi còn 300ml thì chắt bỏ bã và thêm a giao 12 vào, khuấy đều và chia thành 3 lần uống, dùng hết trong ngày.
Bài thuốc chữa chứng nữ giới ra nhiều huyết trắng, kinh nguyệt không đều, bụng đau và khó thụ thai do tử cung lạnh
- Chuẩn bị: Xuyên khung, bạch thược, hoàng kỳ, đương quy, ngô thù du và ngải cứu mỗi thứ 120g, quan quế 20g, hương phụ 240g, tục đoạn 180g và sinh địa 40g.
- Thực hiện: Tán bột làm hoàn, mỗi lần dùng khoảng 4g, sử dụng 3 lần/ ngày.
Bài thuốc chữa chứng vô sinh ở phụ nữ do tử cung lạnh
- Chuẩn bị: Hương phụ, đương quy, xuyên khung, bạch thược, thục địa và ngải cứu gia giảm liều lượng tùy theo triệu chứng.
- Thực hiện: Tán bột làm thành viên, ngày dùng 12 – 16g và chia thành 3 lần uống.
Bài thuốc chữa chứng kinh nguyệt không đều, bụng sườn đầy trướng, khí huyết ứ trệ gây đau nhói bụng dưới
- Chuẩn bị: Hương phụ 240g, ngải cứu và đương quy mỗi thứ 80g.
- Thực hiện: Rửa sạch dược liệu và sắc uống, ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc trị thai bị động ở phụ nữ mang thai tháng 2
- Chuẩn bị: Sinh khương và ngải cứu mỗi thứ 24g, đại táo 24 quả.
- Thực hiện: Rửa sạch dược liệu, sắc uống ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc chữa chứng thai phụ bị thương hàn khiến da nổi phát ban và tiểu ra máu
- Chuẩn bị: Ngải cứu 1 lượng vừa đủ.
- Thực hiện: Nghiền nát, vo lại thành viên to bằng quả trứng gà và sắc với 200 ml rượu đến khi còn 100ml. Sau đó dùng 50ml, ngày dùng 2 lần.
Bài thuốc trị dọa sảy thai
- Chuẩn bị: Bạch truật và a giao (hòa vào uống) mỗi thứ 15g, tang ký sinh và đỗ trọng mỗi thứ 24g, sa nhân và ngải cứu mỗi thứ 6g, hoàng cầm và tô ngạnh mỗi thứ 12g, có thể gia giảm liều lượng tùy chứng bệnh.
- Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc trị các chứng hư ở nữ giới như băng lậu, đới hạ, chóng mặt, bụng sườn đầy trướng
- Chuẩn bị: Hương phụ 240g, ngải cứu và đương quy mỗi thứ 80g.
- Thực hiện: Đem dược liệu chưng với giấm trong nửa ngày, sau đó phơi khô hoàn toàn và nghiền thành bột mịn. Dùng nếp nấu với nếp làm hồ, trộn với bột thuốc và làm viên hoàn. Mỗi ngày dùng 16 – 20g, chia đều thành 3 lần dùng.
Bài thuốc trị chứng thống kinh, kinh nguyệt kéo dài và không đều
- Chuẩn bị: Ngải cứu và hương phụ mỗi thứ 500g, tá dược vừa đủ.
- Thực hiện: Nấu thành cao, mỗi lần dùng 30ml, ngày dùng 2 lần (trước khi ăn sáng và ăn tối).
Cháo ngải cứu đường đỏ giảm đau thấp khớp và trị động thai
- Chuẩn bị: Gạo tẻ 100g, lá ngải cứu tươi 50g và đường đỏ (vừa đủ).
- Thực hiện: Rửa sạch lá ngải cứu, thái nhỏ và nấu lấy nước. Dùng nước ngải cứu nấu cháo mềm nhừ, khi ăn thêm đường đỏ vào và ăn khi cháo còn nóng. Chia thành 2 lần ăn (sáng – trưa) và dùng liên tục trong 3 – 5 ngày.
Gà ác chưng ngải cứu trị lạnh bụng, suy nhược và ăn uống kém ở phụ nữ sau sinh
- Chuẩn bị: Gà ác 1 con 200g và ngải cứu 20g.
- Thực hiện: Rửa sạch ngải cứu và để riêng. Đem gà làm sạch và hầm với 1 ít muối, đến khi gà chín thì cho lá ngải vào hầm mềm nhừ. Dùng ăn 1 lần/ ngày đến khi triệu chứng thuyên giảm hẳn.
Bài thuốc điều kinh từ ngải diệp
- Chuẩn bị: Ngải diệp tươi 6 – 21g (có thể dùng đến 20g) hoặc có thể sử dụng dạng bột 5 – 10g, cao đặc 1 – 4g.
- Thực hiện: Dùng lá ngải tươi sắc hoặc hãm, bột và cao đặc dùng uống trực tiếp, chia thành 3 lần uống hết trong ngày. Nên sử dụng trước kỳ kinh 1 tuần và dùng liên tục trong thời gian hành kinh để giảm mệt mỏi và hạn chế lượng máu kinh.
Bài thuốc chữa chứng đau bụng và đi ra máu ở phụ nữ mang thai
- Chuẩn bị: Lá tía tô và ngải cứu mỗi thứ 16g.
- Thực hiện: Đem sắc với 600ml nước còn lại 100ml, chia thành 3 – 4 lần và dùng hết trong ngày.
Bài thuốc trị bong gân do té ngã
- Chuẩn bị: Lá ngải cứu khô 100g.
- Thực hiện: Tẩm với giấm hoặc rượu, sau đó bó vào vùng gân bị bong, thay 1 lần/ ngày. Có thể thay 2 lần/ ngày cho đến khi khỏi nếu tổn thương viêm, phù nề và đau nhiều.
Bài thuốc chữa mụn cóc và mụn cơm
- Chuẩn bị: Lá ngải tươi.
- Thực hiện: Đem rửa sạch, giã nát và đắp lên mụn nhiều lần trong ngày. Mụn cóc và mụn cơm có thể giảm dần sau khoảng 3 – 10 ngày.
Bài thuốc trị mụn trứng cá
- Chuẩn bị: Lá ngải tươi.
- Thực hiện: Rửa sạch, giã nát và đắp lên da mặt trong 20 phút. Sau đó rửa mặt với nước mát, nên thực hiện nhiều lần trong tuần để giảm mụn và nuôi dưỡng làn da trắng sáng.
Bài thuốc chữa rôm sảy, ghẻ lở và mụn ngứa ở trẻ nhỏ
- Chuẩn bị: Lá ngải tươi.
- Thực hiện: Rửa sạch lá ngải, nghiền nát và lọc lấy nước. Sau đó hòa với nước tắm cho trẻ hằng ngày giúp giảm mụn đỏ, sẩn ngứa,…
Dưỡng da mặt với lá ngải cứu
- Chuẩn bị: Lá ngải tươi.
- Thực hiện: Rửa sạch, chần sơ với nước sôi để loại bỏ vi khuẩn. Sau đó thái nhỏ và đun sôi với 500ml nước trong 20 phút. Vớt bã nhỏ và bảo quản nước trong ngăn mát tủ lạnh. Khi dùng, thoa nước ngải cứu lên mặt vào buổi sáng, trưa và tối trước khi đi ngủ để nuôi dưỡng làn da.
Trà ngải cứu giảm rôm sảy, viêm đỏ da cho phụ nữ sau khi sinh
- Chuẩn bị: Một ít ngải cứu khô.
- Thực hiện: Hãm với nước sôi trong 3 – 5 phút, sau đó thêm 1 ít đường vào, khuấy đều và uống khi trà còn nóng.
Bài thuốc chữa chứng xuất huyết tử cung do hư hàn
- Chuẩn bị: Ngải diệp thán 8g và a giao 16g.
- Thực hiện: Sắc ngải diệp, sau đó cho a giao vào, khuấy đều và uống khi thuốc còn ấm.
Bài thuốc chữa chứng tiểu ra máu
- Chuẩn bị: Đẳng sâm, hoàng kỳ, bạch truật, sài hồ và ngải cứu sao mỗi thứ 12g, thăng ma, trần bì, ngó sen sao và đương quy mỗi thứ 8g, cam thảo 6g và hạn liên thảo sao 16g.
- Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc chữa đau bụng do lạnh
- Chuẩn bị: Quất bì và gừng sống mỗi thứ 8g, ngải diệp 12g.
- Thực hiện: Sắc uống, dùng thuốc khi còn ấm.
Bài thuốc chữa chứng thống kinh
- Chuẩn bị: Hương phụ chế giấm 20g và ngải diệp 12g.
- Thực hiện: Sắc với nước, sau đó cho 1 chén giấm nhỏ vào và đun sôi lại. Uống thuốc khi còn ấm giúp giảm nhanh cơn đau bụng kinh.
Bài thuốc chữa lở loét da
- Chuẩn bị: Lá ngải khô.
- Thực hiện: Đốt tồn tính, sau đó rắc lên vùng da lở loét 1 – 2 lần/ ngày giúp làm lành vết thương và ngăn ngừa viêm nhiễm.
Thịt nạc nấu ngải cứu giúp điều hòa kinh nguyệt, ứ huyết, bế kinh và khí hư ra nhiều
- Chuẩn bị: Thịt lợn nạc 100 – 15g và lá ngải non tươi 1 nắm.
- Thực hiện: Rửa sạch lá ngải, sau đó để ráo nước. Đem thịt nạc ướp gia vị, xào sơ cho ngấm rồi thêm nước vào đun sôi. Khi nước sôi cho lá ngải cứu vào nấu chín, nêm nếm và ăn 1 lần/ ngày trong liên tục vài ngày.
Trứng gà hấp lá ngải hỗ trợ trị thai ra máu
- Chuẩn bị: Trứng gà 1 quả và lá ngải tươi 20g.
- Thực hiện: Hấp trứng gà và ngải cứu chín, dùng ăn 1 – 2 lần/ ngày.
Lá ngải hầm cá chép và gà giúp làm sạch sản dịch sau sinh
- Chuẩn bị: Lá ngải tươi, cá chép 1 con hoặc gà vừa đủ.
- Thực hiện: Hầm cá chép hoặc gà với lá ngải, thêm gia vị và ăn vài lần/ tuần.
Bài thuốc chữa chứng phong ngứa, da bóc vảy (bệnh vảy nến)
- Chuẩn bị: Lá ngải tươi và rượu.
- Thực hiện: Rửa sạch lá ngải, để ráo và giã vắt lấy nước cốt. Thêm rượu vào lá ngải và thoa lên da nhiều lần trong ngày giúp giảm ngứa và cải thiện vảy bong.
Chân dê hầm lá ngải chữa phong thấp khiến cơ thể nhức mỏi
- Chuẩn bị: Chân dê và lá ngải.
- Thực hiện: Rửa sạch chân dê, chặt miếng vừa ăn và hầm nhừ. Sau đó cho lá ngải và gia vị vào, nêm nếm vừa ăn và dùng khi món ăn còn ấm.
Lưu ý khi dùng ngải cứu:
- Thận trọng khi sử dụng cho bệnh nhân huyết nhiệt và âm hư.
- Tránh sử dụng ngải cứu với liều lượng lớn. Đã có ghi nhận về trường hợp sử dụng liều cao gây nhiễm độc gan, viêm gan, vàng da và viêm ruột cấp.
- Dùng đồng thời với thuốc chống viêm không steroid, đặc biệt là Aspirin có thể làm giảm khả năng đông máu của dược liệu.
- Người bị cao huyết áp và viêm gan nên tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng bài thuốc từ ngải diệp.
- Mặc dù có tác dụng an thai nhưng ngải cứu có thể làm tăng hưng phấn cơ trong tử cung. Vì vậy tránh sử dụng bài thuốc và món ăn từ thảo dược này trong 3 tháng đầu thai kỳ (trừ trường hợp động thai). Từ tháng thứ 4 có thể dùng ngải cứu nhưng cần chú ý liều lượng. Dùng liều cao có thể kích thích tử cung co bóp quá mức, thai ra máu và tăng nguy cơ sinh non.
- Dùng ngải cứu quá liều có thể gây độc (cổ họng bị kích thích, khô rát, lợm giọng, đau bụng và buồn nôn). Nếu không xử lý kịp thời, hoạt chất từ ngải diệp có thể đi vào gan gây viêm gan, gan to, tiểu đục, gây xuất huyết tử cung và sảy thai.
Trích nguồn:
Duocdienvietnam.com/tracuuduoclieu.com/hellobacsi.com/vimec.org
